Στοματική υγιεινή στα παιδιά: τι να προσέξετε!

Η καλή στοματική υγιεινή είναι σημαντική για την υγεία των παιδιών και πρέπει να αρχίζει πολύ νωρίς. Το πιο συχνό πρόβλημα στα παιδιά είναι η τερηδόνα και οι ειδικοί έχουν εντοπίσει τι φταίει στις περισσότερες περιπτώσεις: οι κακές διατροφικές συνήθειες και η παραμελημένη στοματική φροντίδα.  

Η τερηδόνα οφείλεται σε μικρόβια και ιδιαίτερα στην ύπαρξη στρεπτοκοκκικών στελεχών, κυρίως του Streptococci Mutans. Αυτά τα μικρόβια μεταβολίζουν τα σάκχαρα των τροφών με αποτέλεσμα την παραγωγή οξέων που διαβρώνουν την αδαμαντίνη των δοντιών. Όσο πιο νωρίς μεταδοθεί το τερηδογόνο στέλεχος στο παιδί τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα ανάπτυξης τερηδόνας (1).

Το συμπέρασμα είναι ότι από μικρή ηλικία πρέπει τα παιδιά να αποφεύγουν την κατανάλωση τροφών ή ποτών με μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη. Αντί αυτού πρέπει να επιλέγονται τροφές που περιέχουν τα απαραίτητα συστατικά για την ανάπτυξη των δοντιών, όπως είναι το ασβέστιο. Επίσης, τα παιδιά δεν πρέπει να καταναλώνουν συνέχεια τροφές και γλυκά. Επιλέγουμε τρία γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό) και δυο μικρότερα ενδιάμεσα.

Τα αναψυκτικά μπορεί εκ πρώτης όψεως να μη φαίνονται καταστροφικά διότι δεν αφήνουν φανερά υπολείμματα τροφών στα δόντια. Ωστόσο αν περιέχουν ζάχαρη, αυτή κολλάει στα δόντια και τρέφει τα βακτήρια. Επιπλέον, τα οξέα των αναψυκτικών κάνουν κακό σχεδόν όσο και η ζάχαρη. Ιδιαίτερα επικίνδυνα είναι το κιτρικό οξύ και το φωσφορικό οξύ τα οποία αφαλατώνουν τα επιφανειακά στρώματα του σμάλτου των δοντιών (2). Τα δόντια που έχουν ανατείλει πρόσφατα στο στόμα είναι τα πιο ευπαθή λόγω μη ωρίμανσης της αδαμαντίνης.

Το δεύτερο βασικό μέτρο της καλής στοματικής υγείας είναι το βούρτσισμα τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα (πρωί-βράδυ). Το καλύτερο είναι βέβαια κάθε φορά μετά από τα τρία βασικά γεύματα. Σε διάστημα 6-8 ωρών τα μικρόβια αρχίζουν να κολλούν στα δόντια και χωρίς βούρτσισμα δημιουργείται το λεγόμενο «βιοφίλμ», ένα είδος εγκατάστασης βακτηρίων. Οι ειδικοί λένε ότι κάθε δόντι χρειάζεται βούρτσισμα τουλάχιστον 10 φορές προς διάφορες κατευθύνσεις, γι’ αυτό καλό είναι μέχρι την ηλικία των 6 ετών να γίνεται με τη βοήθεια του γονιού (3). Έχει μεγάλη σημασία να βουρτσίζονται τα σημεία στη γραμμή των ούλων διότι εκεί ανευρίσκονται τα περισσότερα μικρόβια. Για να γίνεται αυτό χωρίς τραυματισμούς, ειδικά στα παιδιά, η οδοντόβουρτσα δεν πρέπει να είναι σκληρή.

Μεγάλη συζήτηση έχει γίνει για το φθόριο της οδοντόκρεμας και τις παρενέργειες που μπορεί να προκαλεί, ωστόσο είναι σαφές ότι το φθόριο είναι πολύτιμο για τα δόντια. Πρόκειται για ένα ένα μέταλλο που βοηθά στην πρόληψη της τερηδόνας καθιστώντας το σμάλτο των δοντιών πιο ανθεκτικό στα οξέα. Οι οδοντόκρεμες χωρίς φθόριο δεν παρέχουν επαρκή προστασία και γι’ αυτό οι ειδικοί συνιστούν χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες. Ωστόσο δεν πρέπει να κάνουμε υπερβολική χρήση ακόμη και από κάτι για το οποίο υπάρχουν επίσημες συστάσεις. Είναι γνωστό ότι το φθόριο, όταν βρεθεί σε υπερβάλλουσα ποσότητα μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες όχι μόνο στον οργανισμό αλλά ακόμη και στα δόντια π.χ. αποχρωματισμό και κηλίδωση, μια κατάσταση που λέγεται φθορίαση και μπορεί να εμφανιστεί μέχρι την ηλικία των 9 ετών.

Οι οδηγίες της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής συνιστούν τη χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμαςσε όλα τα παιδιά, με χρόνο έναρξης την εμφάνιση του πρώτου δοντιού, αλλά με ελάχιστη ποσότητα: μέγεθος κόκκου ρυζιού για παιδιά κάτω των 3 ετών και μέγεθος μπιζελιού για παιδιά ηλικίας 3 έως 6 ετών. Οι γονείς θα πρέπει να μάθουν στο παιδί να μην καταπίνει την οδοντόκρεμα, όχι μόνο για το φθόριο αλλά και για άλλες χημικές ουσίες που περιέχει και μπορεί να μην κάνουν καλό στον οργανισμό.