Πόσα και ποιά είναι τα δόντια μας!

Ίσως με μια πρώτη σκέψη κάποιος να σκεφτεί ότι η ανάρτηση αυτή δεν έχει κανένα νόημα. Καθημερινές κουβέντες όμως με φίλους ή με ασθενείς με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει μια σχετικά μεγάλη σύγχυση πάνω στο θέμα αυτό. Γενικά δεν γνωρίζουμε πόσα δόντια έχουμε και πως ονομάζονται αυτά. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους….

Ο ενήλικας άνθρωπος έχει σε πλήρη φραγμό 32 δόντια (16 σε κάθε γνάθο). Αυτά χωρίζονται σε ομάδες. Ακολουθώντας μια πορεία από εμπρός, με αρχή τη μέση γραμμή του στόματος, προς τα πίσω έχουμε τις εξής ομάδες:

1. Η πρώτη ομάδα είναι οι τομείς (αλλιώς ονομάζονται και κοπτήρες). Στο σύνολό τους σε κάθε γνάθο είναι τέσσερεις. Δύο κεντρικοί, εκατέρωθεν της μέσης γραμμής και δύο πλάγιοι, ένας σε κάθε πλευρά στο πλάι του κεντρικού τομέα. Η χρησιμότητά τους είναι στον τεμαχισμό της τροφής, αφού με αυτά μπορούμε και δαγκώνουμε και κόβουμε την τροφή μας (εξ’ ου και η ονομασία τομείς – κοπτήρες)
2. Η επόμενη ομάδα προς τα πίσω είναι οι κυνόδοντες. Είναι δύο σε κάθε γνάθο, ένας αριστερά και ένας δεξιά. Δόντια με χαρακτηριστικό σχήμα, μυτερά πολλές φορές. Χρησιμεύουν για την διάσχιση της τροφής, σκοπός που εξυπηρετείται από το ιδιαίτερο σχήμα τους. Η ονομασία τους οφείλεται στο ιδιαίτερο σχήμα τους. Άλλωστε κάποιοι μπορεί να τα αναγνωρίσουν με το όνομα “ματόδοντο” ή “σκυλόδοντο”
3. Αμέσως προς τα πίσω είναι οι προγόμφιοι. Αυτοί είναι τέσσερεις σε κάθε γνάθο, δύο αριστερά και δύο δεξιά. Μορφολογικά μοιάζουν με μικρούς τραπεζίτες. Χρησιμεύουν στη μάσηση της τροφής. Η ονομασία τους προέρχεται από την σχετική τους θέση ως προς την επόμενη ομάδα δοντιών.
4. Τελευταίοι είναι οι γομφίοι ή αλλιώς τραπεζίτες. Δόντια που χρησιμοποιούνται κατεξοχήν για την μάσηση της τροφής. Εδώ έχω παρατηρήσει ότι υπάρχει και η μεγαλύτερη σύγχυση. Αυτοί είναι έξι σε κάθε γνάθο, τρεις αριστερά και τρεις δεξιά. Από μπροστά προς τα πίσω είναι ο πρώτος, ο δεύτερος και ο τρίτος γομφίος. Ο τρίτος γομφίος καλείται επίσης και φρονιμήτης ή σωφρονιστήρας.

Να τονίσουμε ότι σε όλους τους ανθρώπους δεν υπάρχουν πάντα όλα τα δόντια, καθώς πολύ συχνά υπάρχουν ελλείποντα δόντια. Ξεκινώντας από τους φρονιμίτες μπορεί να μην υπάρχουν στο στόμα γιατί μπορεί να είναι έγκλειστοι ή γιατί μπορεί να υπάρχει συγγενής έλλειψη, που είναι και αρκετά συνηθισμένο φαινόμενο. Ελλείψεις μπορεί να εμφανίζονται και στους υπόλοιπους γομφίους, να λείπει δηλαδή και ο δεύτερος γομφίος, όμως αυτό είνα ακόμα πιο σπάνιο. Ελλείψεις στους προγομφίους εμφανίζονται και συνήθως συνοδεύονται από την παραμονή των νεογιλών (παιδικών γομφίων) στη θέση τους. Αναφορές στην διεθνή βιβλιογραφία για ελλείψεις κυνοδόντων είναι εξαιρετικά σπάνιες και συνήθως συναντώνται σε πληθυσμούς με Ασιατικά χαρακτηρηστικά, ενώ συχνές είναι οι ελλείψεις των πλαγίων τομέων. Τέλος εξαιρετικά σπάνια είναι η έλλειψη κεντρικού τομέα.
Και φυσικά εκτός από τις ελλείψεις υπάρχουν και τα υπεράριθμα δόντια. Συνήθως εμφανίζονται με την μορφή μεσόδοντων (υποπλαστικών δοντιών που εμφανίζονται στην περιοχή μεταξύ των δύο κεντρικών τομέων) ή παραγομφίων (μικρών γομφίων – νάνων  που εμφανίζονται είτε στην παρειακή επιφάνεια κάποιου γομφίου είτε στην περιοχή των φρονιμιτών. Πολλές φορές αυτά τα δόντια είναι έγκλειστα. Περιπτώσεις με δόντια πλήρους διάπλασης υπεράριθμα, έγκλειστα ή μη, είναι εξαιρετικά σπάνιες αλλά υπάρχουν αναφορές στη διεθνή βιβιογραφία.

Δοντια	Ανα γναθο	Συνολικα
Τομεις	4	8
Κυνοδοντες	2	4
Προγομφιοι	4	8
Γομφιοι	6	12
ΣΥΝΟΛΟ	16	32

Δείτε και τα παρακάτω...

Πάμε να δούμε μαζί ποιος είναι ο αριθμός των δοντιών τόσο στην πρώτη(νεογιλή) όσο και στη δεύτερη(μόνιμη)σειρά δοντιών και με ποια σειρά αυτά βγαίνουν στο στόμα. Στην πρώτη σειρά δοντιών έχουμε σε κάθε γνάθο(σιαγώνα),άνω ή κάτω 4 τομείς(2 κεντρικούς και δύο πλάγιους),2 κυνόδοντες και 4 γομφίους.Σύνολο δηλαδή δοντιών 20.Οι τομείς χρησιμεύουν για να κόβουν τις τροφές,οι κυνόδοντες για να τις σχίζουν και οι γομφίοι για να τις αλέθουν.Όταν έρθει η στιγμή για να βγουν τα δόντια το μωράκι θα κλαίει,τα ούλα του θα είναι πρησμένα και κόκκινα και θα έχει έντονη παραγωγή σάλιου. Ας δούμε και τη σειρά με την οποία βγαίνουν(ή ανατέλλουν επι το πιο επιστημονικό) τα νεογιλά δόντια στο στόμα : Πρώτο δόντι είναι ο κάτω κεντρικός τομέας στους 6-10 μήνες. Μετά ο άνω κεντρικός τομέας στους 8-12 μήνες Ο άνω πλάγιος τομέας βγαίνει στους 9-13 μήνες Ο κάτω πλάγιος τομέας στους 10-16 μήνες Ο κάτω 1ος γομφίος στους 14-18 μήνες Ο άνω 1ος γομφίος στους 13-19 μήνες Ο άνω κυνόδοντας στους 16-22 μήνες Ο κάτω κυνόδοντας στους 17-23 μήνες Ο κάτω 2ος γομφίος στους 23-31 μήνες  Ο πάνω 2ος γομφίος στους 23-33 μήνες Παρατηρούμε τα εξής : Συνήθως το πρώτο δόντι είναι ο άνω ή ο κάτω κεντρικός τομέας.Μπορεί να συνοδεύονται και από τους πλάγιους τομείς.Τα τελευταία δόντια είναι οι 2οι γομφίοι.Επίσης τα δόντια συνήθως βγαίνουν μαζί στο αριστερό και στο δεξί μέρος της γνάθου,δηλαδή μαζί βγαίνουν οι κυνόδοντες αριστερα και δεξιά ή οι 1οι γομφιοι αριστερα και δεξια κοκ. Οι χρόνοι αυτοί είναι ενδεικτικοί και εξαρτώνται από το φύλο,τη γενετική προδιάθεση,το περιβάλλον κ.α.Δεν πρέπει να μας προβληματίζει πολύ ένας ή δύο μήνες ή ορισμένες φορες και παραπάνω καθυστέρησης στο να βγουν.Αν όμως έχουμε οποιαδήποτε απορία καλό είναι να συμβουλευθούμε τον οδοντίατρο μας. Το χρονικό διάστημα που συνυπάρχουν δόντια της πρώτης και της δεύτερης οδοντικής σειράς(τα νεογιλα με τα μόνιμα) ονομάζεται στάδιο της μεικτής οδοντοφυΐας. Το στάδιο αυτό ξεκινάει από τα 6 χρόνια περίπου με την ανατολή του 1ου μόνιμου γομφίου και τελειώνει περίπου στα13 χρόνια με την αλλαγή και του τελευταίου γομφίου της πρώτης σειράς δοντιών. Η δεύτερη οδοντική σειρά δοντιών περιλαμβάνει 32 συνολικά δόντια.Σε κάθε γνάθο(σιαγώνα),άνω ή κάτω περιλαμβάνονται 4 τομείς(2 κεντρικοί και 2 πλάγιοι),2 κυνόδοντες,2 προγόμφιοι,3 γομφίοι.Η διαφορά μεταξύ πρώτης και δεύτερης είναι,εκτός των άλλων ότι περιλαμβάνει και τους προγομφίους.Όπως και στη  νεογιλή οδοντοστοιχία,οι τομείς κόβουν τις τροφές,οι κυνόδοντες τις σχίζουν,οι προγόμφιοι και οι γομφίοι τις αλέθουν. Ας δούμε όμως τη σειρά που βγαίνουν τα μόνιμα δόντια : Πρώτα δόντια συνήθως είναι οι 1ος άνω γομφίος και  1ος κάτω γομφίος,στα 6-7 χρόνια. Και ο κάτω κεντρικός τομέας βγαίνει στα 6-7 χρόνια. Ο άνω κεντρικός τομέας βγαίνει στα 7-8 χρόνια Και ο κάτω πλάγιος τομέας βγαίνει στα 7-8 χρονια Ο άνω πλάγιος τομέας βγαίνει στα 8-9 χρόνια Ο κάτω κυνόδοντας βγαίνει στα 9-10 χρόνια Ο άνω 1ος προγόμφιος στα 10-11 χρόνια Ο άνω κυνόδοντας στα 11-12 χρόνια Και ο κάτω προγόμφιος στα 11-12 χρόνια Ο κάτω 1ος προγόμφιος στα 10-12 χρόνια Και ο άνω 2ος προγόμφιος στα 10-12 χρόνια Ο κάτω 2ος γομφίος στα 11-13 χρόνια Τέλος ο άνω 2ος γομφίος στα 12-13 χρόνια Μια ιδιαίτερη κατηγορία είναι οι 3οι γομφίοι ή φρονιμήτες. Αυτοί ανατέλουν μεταξύ 17-21 έτους της ηλικίας του ατόμου,αλλά μπορεί και αργότερα ή μπορεί και καθόλου. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δείξουμε στον 1ο γομφίο που βγαίνει στα έξι χρόνια του παιδιού.Αυτό το δόντι είναι το δόντι που παραμένει περισσότερα χρόνια εκτεθειμένο στο στόμα,πράγμα λογικό αφού είναι το πρώτο δόντι από τη μόνιμη σειρά δοντιών που βγαίνει στο στόμα.Συνήθως είναι και το πρώτο δόντι που τερηδονίζεται,που χαλάει δηλαδή αν το παιδί δε συνηθίσει από μικρό να περιποιείται τα δόντια του.Και σε μικρές ηλικίες το παιδί μαθαίνει από το παράδειγμα,παίρνοντας σαν πρότυπο τους γονείς του.  * http://www.perio-implants.gr, http://www.iator.gr/