ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Τι είναι η ενδοδοντική θεραπεία;

Η ενδοδοντική θεραπεία ή αλλιώς απονεύρωση είναι η θεραπευτική διαδικασία που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των παθήσεων του πολφού των δοντιών, όταν αυτός έχει μολυνθεί και η φλεγμονή του είναι μη αντιστρεπτή. Συνήθως αποτελεί τη μοναδική λύση που προλαμβάνει την απώλεια δοντιού.

Ο πολφός είναι ο μαλακός ιστός που βρίσκεται στο εσωτερικό του δοντιού και αποτελείται από συνδετικό ιστό, νευρά και μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία. Εκτείνεται ως το άκρο της ρίζας (ακρορρίζιο). Ο πολφός διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο κατά τη διάπλαση και την ανάπτυξη των δοντιών και είναι αυτός που δίνει αισθητικότητα και ζωτικότητα στο δόντι.

Ο πολφός είναι δυνατό είτε να φλεγμαίνει, οπότε υπάρχει έντονος πόνος (πολφίτιδα) είτε να νεκρωθεί, πολύ συχνά χωρίς συμπτώματα, οπότε και η μόλυνση επεκτείνεται μέσω του ακρορρίζιου στους ιστούς που περιβάλλουν το δόντι με αποτέλεσμα τη δημιουργία αποστήματος.

Οι παθήσεις αυτές του πολφού προκαλούνται λόγω εκτεταμένης τερηδόνας του δοντιού ή μετά από έντονο χτύπημα ή σε κάποιες περιπτώσεις λόγω προχωρημένης περιοδοντίτιδας.

Ο σκοπός της ενδοδοντικής θεραπείας είναι να απομακρυνθεί, με τοπική αναισθησία, ο κατεστραμμένος πολφός και έτσι είτε να σταματήσει η φλεγμονή είτε να απορροφηθεί το απόστημα. Οι ριζικοί σωλήνες του δοντιού, μέσα στους οποίους βρίσκεται ο πολφός, καθαρίζονται, απολυμαίνονται και διαμορφώνονται κατάλληλα. Η απολύμανση των ριζικών σωλήνων γίνεται με ειδικά διαλύματα που σκοπό έχουν να εξουδετερώσουν τα μικρόβια. Η διαμόρφωση γίνεται με μηχανοκίνητα κυρίως άλλα και χειροκίνητα ειδικά εργαλεία. Μετά τη διαμόρφωση οι ριζικοί σωλήνες γεμίζονται ερμητικά με ένα ειδικό υλικό που είναι πλήρως βιοσυμβατό (γουταπέρκα).

Η ενδοδοντική θεραπεία πραγματοποιείται συνήθως σε 2 οδοντιατρικές συνεδρίες για το 60% περίπου των ενδοδοντικών περιστατικών. Σε ορισμένες αυστηρά επιλεγμένες περιπτώσεις η θεραπεία μπορεί να ολοκληρωθεί σε μια συνεδρία, ενώ υπάρχουν επίσης ενδοδοντικές παθήσεις στις οποίες ο αριθμός οδοντιατρικών συνεδριών δεν μπορεί να προσδιορισθεί εξ αρχής και εξαρτάται από την πορεία της θεραπείας.

Μετά το τέλος της ενδοδοντικής θεραπείας το δόντι μπορεί να αποκατασταθεί με ένα σφράγισμα ή με μια στεφάνη, ανάλογα με το μέγεθος της καταστροφής του.

Η εκτέλεση της ενδοδοντικής θεραπείας γίνεται ανώδυνα για τον ασθενή με απόλυτο έλεγχο του πόνου από την πλευρά του οδοντίατρου. Συνήθως, η πραγματοποίηση της ενδοδοντικής θεραπείας είναι χωρίς συμπτώματα για τον ασθενή. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις (ποσοστό μικρότερο του 5%), υπάρχει η πιθανότητα εμφάνισης έντονων κλινικών σημείων και συμπτωμάτων (πόνος ή και πρήξιμο) μεταξύ των συνεδριών. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μια ιδιαίτερα παθογόνο συμπεριφορά κάποιων μικροβίων του συστήματος των ριζικών σωλήνων και δεν μπορεί πάντοτε να προβλεφθεί. Παρόλο που το συγκεκριμένο σύμβαμα συνοδεύεται από έντονη συμπτωματολογία δε θα πρέπει να προκαλεί ανησυχία στον ασθενή, αφού μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά και δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα της θεραπείας.

Τεχνολογία στην ενδοδοντία

Οι ενδοδοντικές θεραπείες γίνονται πλέον με σύγχρονα μέσα όπως η ψηφιακή ακτινογραφία, ο εντοπιστής ακρορριζίου, τα μηχανοκίνητα εργαλεία, το Laser, το μικροσκόπιο και φυσικά το σύστημα έμφραξης των ριζικών σωλήνων με μηχάνημα κάθετης συμπύκνωσης αλλά ταυτόχρονα και έγχυσης θερμής γουταπέρκας.

Η ψηφιακή ακτινογραφία μας δίνει σαφή εικόνα του οστού και του εσωτερικού τμήματος του δοντιού.

Ο εντοπιστής ακρορριζίου είναι μια συσκευή που προσδιορίζει με ακρίβεια το μήκος της ρίζας του δοντιού.

Τα μηχανοκίνητα εργαλεία μειώνουν κατά πολύ το χρόνο εργασίας ενώ έχει βρεθεί ότι είναι ασφαλέστερα και αποτελεσματικότερα.

Το μικροσκόπιο έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε σε μεγέθυνση τους ριχικούς σωλήνες του δοντιού. Αυτό μας βοηθάει σημαντικά στην περίπτωση που αυτοί είναι περίπλοκοι ή όταν έχουμε κάποιο σύμβαμα όπως είναι η θραύση κάποιου ενδοδοντικού εργαλείου μέσα στους σωλήνες σε επαναλήψεις ενδοδοντικών θεραπειών.

Το Laser έρχεται να δώσει λύση σ' ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο οδοντίατρος δηλαδή να καταπολεμήσει τα μικρόβια που βρίσκονται μέσα στο ριζικό σωλήνα του δοντιού. Το Laser, λόγω του μεγάλου βάθους διείσδυσης προσφέρει πλήρη αποστείρωση σε όλον αυτό το δυσπροσπέλαστο χώρο.

Χειρουργική ενδοδοντία

Τα περιστατικά που χρειάζονται χειρουργική προσέγγιση στην Ενδοδοντία είναι σπάνια, σε πολλές όμως περιπτώσεις η χειρουργική μας δίνει τη δυνατότητα να διατηρήσουμε στο στόμα ένα δόντι που αλλιώς θα χανόταν. Η επέμβαση που κάνουμε λέγεται ακρορριζεκτομή και πραγματοποιείται όταν υπάρχει κάποιο απόστημα γύρω από το ακρορρίζιο του δοντιού το οποίο δεν απορροφάται με τη συνήθη συντηρητική ενδοδοντική θεραπεία. Πρόκειται για μια ανώδυνη επέμβαση διάρκειας περίπου μιας ώρας, η οποία γίνεται με τοπική αναισθησία και με τη χρήση του μικροσκοπίου.

Η διαδικασία έχει ως εξής: σηκώνουμε τα ούλα, ανοίγουμε ένα μικρό παράθυρο στο οστούν γύρω από το άκρο της ρίζας, κόβουμε το ακρορρίζιο,   καθαρίζουμε την κύστη και ράβουμε τα ούλα στη θέση τους. Συχνά, αφού καθαρίσουμε την κύστη, τοποθετούμε και ένα μικροσκοπικό σφράγισμα στο ακρορρίζιο. Κατά κανόνα, ένα χρόνο μετά η περιοχή της κύστης έχει ιαθεί και έχει επαναδημιουργηθεί το οστούν που είχε απορροφηθεί.

Συχνές ερωτήσεις

Γιατί οι ενδοδοντικές θεραπείες θέλουν κάποιες φορές επανάληψη;
Οι ενδοδοντικές θεραπείες αποτελούν μια πολύ πετυχημένη θεραπευτική διαδικασία, με ποσοστό επιτυχίας άνω του 90% για τα περισσότερα δοντιά. Προφανώς κάποιες φορές αποτυγχάνουν, συνήθως όταν τα δόντια είναι πολύ κατεστραμμένα ή έχουν περίπλοκο δίκτυο οι ριζικοί τους σωλήνες. Αποτυχία παρατηρείται επίσης όταν τα μικρόβια που έχουν μολύνει τον πολφό είναι ανθεκτικά στα αντιμικροβιακά και απολυμαντικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται ή ο επεμβαίνων δεν είναι αρκετά έμπειρος.

Ο οδοντίατρος μου λέει ότι χρειάζομαι ενδοδοντική θεραπεία σε ένα δόντι το οποίο όμως δεν πονάει καθόλου. Γιατί πρέπει να την κάνω;
Αρκετά συχνά όταν ο πολφός ενός δοντιού έχει μολυνθεί δεν υπάρχει καθόλου πόνος. Παρόλα αυτά η φλεγμονή είναι ενεργή και αν το δόντι δεν θεραπευτεί κατάλληλα τότε μπορεί να οδηγήσει σε απόστημα. Έγκαιρη θεραπεία του δοντιού θα αποτρέψει ή θα θεραπεύσει πιθανό απόστημα, το οποίο θα μπορούσε να έχει επικίνδυνες για την υγειά επιπτώσεις.

Οι ενδοδοντικές θεραπείες πονάνε;
Με την προσεκτική χρήση της τοπικής αναισθησίας μια ενδοδοντική θεραπεία μπορεί να είναι εντελώς ανώδυνη. Ειδικά όταν ο ασθενής προσέλθει στο ιατρείο με έντονο πόνο, υπάρχουν τρόποι να του προσφέρουμε άμεση ανακούφιση.

Εάν δεν θέλω να κάνω ενδοδοντική θεραπεία τι άλλες επιλογές έχω;
Από τη στιγμή που ο πολφός του δοντιού έχει μολυνθεί η μονή επιλογή για να διατηρηθεί το δόντι στον οδοντικό φραγμό είναι η ενδοδοντική θεραπεία. Η μόνη εναλλακτική είναι η εξαγωγή. Πριν αποφασίσει κάποιος αν θέλει να διατηρήσει το δόντι του θα πρέπει να αναλογιστεί τι αποκατάσταση θα χρειαστεί αφού προχωρήσει σε εξαγωγή και αν αυτή θα επηρεάσει τα παρακείμενα δόντια.

Ποια συμπτώματα πρέπει να με οδηγήσουν στον οδοντίατρο;
Συμπτώματα που υποδεικνύουν την ανάγκη για ενδοδοντική θεραπεία είναι:

• παρατεταμένη ευαισθησία σε ζεστά ή κρύα ερεθίσματα
• αυτόματος πόνος που απαιτεί τη λήψη αναλγητικών
• ευαισθησία στη ψηλάφηση ή στην μάσηση
• εμφάνιση συριγγίου
• αποχρωματισμός του δοντιού
• οίδημα
• σε κάποιες περιπτώσεις δεν υπάρχει κανένα σύμπτωμα, και μόνο η ακτινογραφία μπορεί να εντοπίσει το πρόβλημα.

Πώς αντιμετωπίζονται οι επιπλοκές της ενδοδοντικής θεραπείας;
Ένα δόντι που έχει υποστεί ενδοδοντική θεραπεία μπορεί να παραμείνει στο φραγμό για όλη τη ζωή, αρκεί να παρακολουθείται τακτικά από τον οδοντίατρο.

Σε περίπτωση που το θεραπευμένο δόντι παρουσιάσει συμπτώματα τα οποία συντρέχουν με την παρουσία κλινικών ή και ακτινογραφικών ενδείξεων, τότε υπάρχουν 3 πιθανές θεραπείες, οι οποίες από την ηπιότερη προς την βαρύτερη για τον ασθενή είναι:

• η επανάληψη της ενδοδοντικής θεραπείας,
• η χειρουργική αφαίρεση του ακρορριζίου του δοντιού ή ακρορριζεκτομή και
• η εξαγωγή του δοντιού, η οποία αποτελεί την πιο ανεπιθύμητη αλλά και πιο σπάνια λύση του προβλήματος.

Γενικότερα όμως, οι επιπλοκές μετά από την ενδοδοντική θεραπεία είναι σπάνιες και συνήθως αντιμετωπίζονται συντηρητικά.