Η ψυχολογία στις πανελλήνιες εξετάσεις - Συμβουλές για σωστή και ψύχραιμη προετοιμασία

Πανελλήνιες εξετάσεις: μια διαδικασία αξιολόγησης της μόρφωσης του παιδιού μετά από 12 χρόνια συνεχούς μάθησης,  το μέσο για την εκπλήρωση των εφηβικών ονείρων, το περάσματα στην ενηλικίωση, η γέφυρα που οδηγεί στη είσοδο στο πανεπιστήμιο και  στην κατάκτηση της αυτονομίας από τον έφηβο. Αυτές τις μέρες όλη η Ελλάδα ξενυχτά, αγχώνεται, παίρνει βαθιές ανάσες.

Γιατί όμως αγχώνουν τόσο οι πανελλαδικές εξετάσεις τους Έλληνες γονείς; Ένας από τους βασικότερους λόγους είναι ότι στη χώρα μας το κοινωνικό σύστημα ρίχνει στους γονείς πολύ μεγάλη ευθύνη για τις σχολικές επιδόσεις των παιδιών τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τις μέρες αυτές οι έλληνες να νιώθουν ότι κρίνονται σαν γονείς. Με λίγα λόγια, είναι σαν να δίνουν εξετάσεις και οι ίδιοι. Κατά τη διάρκεια των πανελληνίων δεν κρίνεται μόνο το μέλλον του παιδιού τους αλλά και η εικόνα τους. 

Ο ρόλος των γονιών:

Σας υπενθυμίζω ότι αν θέλετε να βοηθήσετε και να ανακουφίσετε τα παιδιά σας, χρειάζεται να είστε σε θέση να λειτουργήσετε υποστηρικτικά και εμψυχωτικά, να είστε διαθέσιμοι να ακούσετε τις ανησυχίες και τους φόβους τους και να προσπαθήσετε να τα καθησυχάσετε. Όσο και να αγχώνεστε, μην το δείχνετε. Τονώστε τα κίνητρά του παιδιού σας θυμίζοντάς του, τους στόχους του και δείξτε του ότι πιστεύετε πως μπορεί να τους καταφέρει. Αν το παιδί εμφανίσει συμπτώματα όπως ναυτία, εμετό, πονοκέφαλους, συναισθήματα απόγνωσης, τρέμουλο, ρίγη και κενά μνήμης, η γνώμη ενός ειδικού γιατρού μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη. 

Εστιάστε στην κάλυψη των πρακτικών αναγκών των παιδιών σας όπως στη διάθεση ενός ήσυχου οικογενειακού περιβάλλοντος και στη διατροφή τους.   Δημιουργήστε ένα ευχάριστο περιβάλλον στο σπίτι και αποφύγετε καταστάσεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν το διάβασμα τους.  Περιορίστε τους  θορύβους που αποσπούν την προσοχή τους, δημιουργήστε ένα περιβάλλον ηρεμίας, ρυθμίστε το αν θα υπάρχει φαγητό και αν θα τηρούνται και οι υπόλοιπες απαραίτητες συνθήκες ήρεμης διαβίωσης. Είστε υπεύθυνοι να οριοθετήσετε τις ώρες που παίζει η τηλεόραση, τις ώρες που επιτρέπονται οι επισκέψεις στο σπίτι. Αν υπάρχουν  εντάσεις μεταξύ σας, είναι δική σας ευθύνη να τις διαχειριστείτε με έναν τρόπο που δεν θα αναστατώσει το παιδί και συνεπώς δεν θα αποσπάσει την προσοχή του από το διάβασμα. Ελέγξτε αν το παιδί καταφεύγει σε υπερβολές και συμβουλέψετε το να κάνει μικρά διαλείμματα όταν αισθάνεται έντονη πνευματική κόπωση και παροτρύνετε το  να αξιοποιεί σωστά τον λίγο ελεύθερο χρόνο του (βόλτες με φίλους μακριά από το περιβάλλον διαβάσματος, γεύμα με γονείς και αδέλφια).

Η γκρίνια, το άγχος και η πίεση είναι κακοί σύμβουλοι και δεν βοηθούν σε καμία περίπτωση το παιδί να αποδώσει καλύτερα. Θυμηθείτε ότι η αξία του παιδιού σας σε καμία περίπτωση δεν μετριέται με την αποτυχία ή την επιτυχία του στις εξετάσεις.
Διατροφή:

Εφοδιάζετε διαρκώς με ενέργεια και θρεπτικά συστατικά τα παιδιά για να διατηρούνται δραστήρια, σωματικά και πνευματικά.
- Έχετε πάντα έτοιμο ένα καλό πρωινό
- 1-2 φορές την εβδομάδα ετοιμάστε όσπρια, καθώς αποτελούν πολύ καλό συνδυασμό υδατανθράκων και πρωτεΐνης, και περιορίστε το κόκκινο κρέας (επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι μία δίαιτα πλούσια σε κορεσμένο λίπος, κυρίως κόκκινο κρέας, επιβαρύνει τη νοητική λειτουργία). 

-Φροντίστε για την επαρκή πρόσληψη Ω3 λιπαρών οξέων (λιπαρά ψάρια, ξηροί καρποί, θαλασσινά) που είναι υπεύθυνα για την διατήρηση της σωστής πνευματικής λειτουργίας, αλλά και της καλυτέρευσης  της διάθεσης.
-Όσο για το άγχος, μπορεί να αποφευχθεί καταναλώνοντας αντιοξειδωτικές τροφές (φρούτα, λαχανικά, χυμοί) οι οποίες προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες.

-Δώστε έμφαση και στο να μην παραλείπουν τα ενδιάμεσα γεύματα (δεκατιανό, απογευματινό, προ ύπνου)
-Την προηγούμενη μέρα των εξετάσεων θα ήταν καλό το γεύμα του να περιλαμβάνει κατι της αρέσκειας του, το οποίο θα του αυξήσει τη διάθεση και θα του προσφέρει ευχαρίστηση. Θα ήταν καλό να αποφευχθούν πικάντικα ή βαριά φαγητά, ώστε να γλυτώσουν πιθανά στομαχικά προβλήματα.
-Μια σημαντική διατροφική λεπτομέρεια που είναι ανάγκη να επισημανθεί είναι ότι την τελευταία μέρα πριν τις εξετάσεις η κατανάλωση καφέ ή άλλων διεγερτικών ποτών και ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες θα πρέπει να αποφευχθεί καθώς σε πολλές περιπτώσεις αυτά προκαλούν διέγερση, εκνευρισμό και αϋπνία.

-Φροντίστε ώστε να μην αμελούν την ενυδάτωσή τους που μπορεί να τους κοστίζει βαθμούς στις εξετάσεις. Μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και μία μικρή αφυδάτωση μπορεί να μειώσει την απόδοση, τόσο τη σωματική όσο και την πνευματική.
Οδηγίες της τελευταίας στιγμής για τους μαθητές:

-Αφήστε για το τέλος την ύλη που γνωρίζετε καλύτερα και μην επιμένετε την τελευταία ημέρα σε όλη την ύλη.
-Εστιάστε κυρίως σε όσα αισθάνεστε ότι σας δυσκολεύουν.

-Αποφύγετε  την επανάληψη για την τελευταία στιγμή. Το διάστημα που απομένει μέχρι το επόμενο μάθημα είναι δύσκολο να καλυφτεί ό,τι δεν έχετε μάθει όλη τη χρονιά.

-Κάντε συχνές και σύντομες επαναλήψεις, βοηθώντας με αυτό τον τρόπο τη μνήμη σας.
-Το πόσες ώρες πρέπει να διαβάζει κανείς κατά τη διάρκεια της εξεταστικής περιόδου εξαρτάται από τον καθέναν. Δεν χρειάζεται  να υπερβαίνετε τις 4- 5 ώρες ημερησίως, αφού πέρα από αυτό ο εγκέφαλος δυσκολεύεται να συγκρατήσει την ύλη.
-Είναι προτιμότερο η μελέτη να γίνεται τις αποδοτικότερες ώρες (για τους περισσότερους είναι το πρωί),  ενώ καλό είναι να αποφεύγονται τα ξενύχτια πάνω σε βιβλία που προσθέτουν άγχος κι εμποδίζουν τη σωστή σκέψη και κρίση.
-Κοιμηθείτε  τουλάχιστον 8 ώρες.

Ημέρα των εξετάσεων:

-Αντιμετωπίστε την ημέρα των εξετάσεων περήφανα. Αναλάβετε την ευθύνη των πράξεών σας και αν διαβάσατε αρκετά, ας είστε περήφανοι για αυτό που κάνατε ως τώρα. 

-Πάρτε ένα καλό και ελαφρύ πρωινό ώστε να μη μείνετε με άδειο στομάχι και χωρίς ενέργεια.
-Οργανώστε και μαζέψτε όλα όσα χρειάζεται να πάρετε μαζί σας για τις εξετάσεις από το προηγούμενο βράδυ.
-Πάρτε μαζί σας κάτι που σας βοηθά να μειώσετε το άγχος σας: νερό, χυμό, τσίχλες, καραμέλες, ένα αγαπημένο σας αντικείμενο.
-Φθάστε εγκαίρως στο χώρο των εξετάσεων, ούτε πολύ νωρίς ούτε πολύ αργά.
-Αποφύγετε τους συμμαθητές που μεταδίδουν στρες. Προτιμήστε ήρεμα και χαλαρά άτομα.
-Πηγαίνετε στην τουαλέτα πριν την έναρξη της εξέτασης.
-Πάρτε βαθιές αναπνοές και να χαλαρώστε μόλις καθίσετε στην αίθουσα των εξετάσεων.
Την ώρα της εξέτασης:

-Αποφύγετε να διαβάσετε όλα τα θέματα από την αρχή.
Γνωρίζετε το πρώτο; Το απαντάτε. Δεν είστε σίγουροι ότι το ξέρετε; Κρατήστε σημειώσεις στο πρόχειρο και πηγαίνετε στο επόμενο.
-Διαβάστε κάθε θέμα προσεκτικά και αργά, ώστε να κατανοήσετε πλήρως τι σας ζητάει.
Ακόμα και κατά τη διάρκεια της καταγραφής μίας απάντησης, είναι χρήσιμο να επιστρέφετε και να ξαναδιαβάζετε το θέμα, ώστε να  σιγουρευτείτε ότι δεν σας ξέφυγε κάτι σημαντικό.

-Αφού απαντήσετε κάποιο ερώτημα, διαβάστε άλλη μία φορά την εκφώνηση.
Εάν αυτά που γράψατε είναι τα σωστά τότε θα αισθανθείτε πολύ καλύτερα για τη συνέχεια. Εάν διαπιστώσετε ότι έχετε παραλείψει κάτι, θα έχετε την ευχέρεια και το χρόνο να το συμπληρώσετε χωρίς κάποιο ιδιαίτερο άγχος.
-Ερωτήσεις που φαίνονται γνωστές και εύκολες, χρειάζονται περισσότερη προσοχή.

-Προσέξτε την εμφάνιση του γραπτού σας.
Προσέξτε τα γράμματα σας να είναι ευανάγνωστα. Χρησιμοποιείτε όργανα για να κάνετε σχήματα και φτιάξτε τα  καθαρά και μεγάλα. Αφήστε 2-3 κενές σειρές ανάμεσα στα ερωτήματα που απαντάτε, ώστε να ξεχωρίζουν. 

-Μην αφήνετε αναπάντητα ερωτήματα.
Προφανώς κάτι τέτοιο δεν έχει νόημα σε ερωτήματα για τα οποία δεν γνωρίζετε απολύτως τίποτε. Μην αφήνετε όμως κάποιο θέμα κενό από απάντηση, μόνο και μόνο επειδή θεωρείτε ότι η σκέψη σας είναι άσχετη με το ζητούμενο, γιατί αν αυτό που σκεφτήκατε αποτελεί μέρος της απάντησης, τότε είναι πιθανό να προσφέρει τις μονάδες που του αναλογούν. Αν αφήσετε κάποιο θέμα χωρίς απάντηση, το σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να πάρετε καμία μονάδα σε αυτό.

-Αθροίστε μόνο τις μονάδες που αντιστοιχούν σε ερωτήματα που έχετε απαντήσει σωστά.
-Όταν τελειώσετε και με το τελευταίο ερώτημα, μη σηκωθείτε να φύγετε αμέσως, αλλά καθίστε λίγο ακόμα. Κάνετε έναν έλεγχο αν απαντήσατε σε όλα τα θέματα και υποερωτήματα. Αν διαπιστώσετε ότι θέλετε να προσθέσετε κάτι, έχετε ακόμη χρόνο για να το κάνετε.
-Αν αισθανθείτε σημάδια έντονου άγχους ή πανικού, σκεφτείτε και  επαναλάβετε μια λέξη ή φράση που σας ηρεμεί όπως «ηρέμησε», «θα το αντιμετωπίσεις», «όλα θα πάνε καλά». Ταυτόχρονα πάρτε μερικές βαθιές και αργές εισπνοές-εκπνοές. Οι ρηχές και γρήγορες αναπνοές εντείνουν το άγχος.   

Μην ξεχνάτε ότι οι εξετάσεις στοχεύουν να σας δώσουν την θέση που σας αξίζει στον τομέα σπουδές- εργασία. Όμως αυτό είναι μόνο ένα κομμάτι της ζωής σας. Δεν είναι όλη σας η ζωή.
Ακόμα και αν πιστεύετε ότι δεν θα έχετε καλά νέα, μη μιζεριάζετε προκαταβολικά.  Όταν στη ζωή κλείνει μια πόρτα, ανοίγει ένα παράθυρο. Ετοιμαστείτε για ένα μέλλον γεμάτο ενδιαφέροντα και εκπλήξεις. 

Καλή επιτυχία σε όλους σας παιδιά!!`

Πηγή: https://www.xronos.gr/