Τι είναι το οδοντικό απόστημα - Πώς εκδηλώνεται και τρόποι αντιμετώπισης

Ένα απόστημα δοντιού είναι μια οξεία οδοντιατρική κατάσταση που δημιουργείται ως αποτέλεσμα μόλυνσης των δοντιών ή των ούλων. Είναι μια πυώδης φλεγμονή που χαρακτηρίζεται απο την συγκέντρωση πύου στην περιοχή γύρω από μια ρίζα δοντιού ή στα ούλα. Τα οδοντικά αποστήματα μπορεί να προκληθούν είτε από τερηδονισμένα δόντια ή απο περιοδοντίτιδα. Αποτελούν την πιο συνηθισμένη αιτία που πολλοί ασθενείς επισκέπτονται τους οδοντιάτρους με έντονο πονόδοντο.

Τύποι οδοντικών αποστημάτων

Υπάρχουν 3 τύποι οδοντικών αποστημάτων με βάση την αιτιολογία και την περιοχή του στόματος όπου δημιουργούνται:

• Ακροριζικό απόστημα δοντιού. Το ακροριζικό απόστημα (δηλαδή αυτό που σχηματίζεται γύρω από την άκρη μιας ρίζας του δοντιού) είναι η πιο χαρακτηριστική μορφή οδοντικού αποστήματος. Δημιουργείται όταν μολύνεται ο πολφός του δοντιού λόγω τερηδόνας.
• Περιοδοντικό απόστημα. Στην περίπτωση του περιοδοντικού αποστήματος η αιτία είναι συνήθως σοβαρή περιοδοντική νόσος (περιοδοντίτιδα) ή τραυματισμός των ούλων. Το περιοδοντικό απόστημα αναπτύσσεται στα ούλα (ουλικό απόστημα) ή στο οστό του φατνίου που περιβάλλει το δόντι.
• Περιμυλικό απόστημα δοντιού. Πρόκειται για μια ειδική μορφή περιοδοντικού αποστήματος που σχηματίζεται λόγω φλεγμονής και μόλυνσης των ούλων γύρω απο τη μύλη ενός ημιέγκλειστου δοντιού (περιστεφανίτιδα).

Αιτίες που προκαλούν οδοντικά αποστήματα

Ανεξάρτητα σπο το είδος τους, όλα τα οδοντικά αποστήματα είναι το αποτέλεσμα μιας προϋπάρχουσας λοίμωξης στο στόμα. Ο σχηματισμός και συγκέντρωση πύου που είναι το κύριο χαρακτηριστικό ενός αποστήματος είναι ουσιαστικά μια παρενέργεια της «μάχης» του ανοσοποιητικού συστήματος του σώματος μας με τα βακτήρια που έχουν προκαλέσει τη λοίμωξη. Το πύον είναι ένα μείγμα λευκών αιμοσφαιρίων και μικροβίων (ζωντανών και νεκρών), κυτταρικών υγρών, και υγροποιημένων νεκρών ιστών. Η μόλυνση μπορεί να έχει προκληθεί από:

• Τερηδόνα. Ένα ακρορριζικό απόστημα δοντιού αναπτύσσεται συνήθως όταν η τερηδόνα σε ένα δόντι δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως πριν φθάσει και μολύνει τον οδοντικό πολφό. Η βακτηριακή λοίμωξη προκαλεί την φλεγμονή και τελικά το θάνατο των ιστών του πολφού, και συνεχίζει να επεκτείνεται μέσω των ριζικών σωλήνων προς τη ρίζα/ρίζες του δοντιού. Τελικά τα βακτήρια φθάνουν στο ανοικτό άκρο της ρίζας, βγαίνουν απο το δόντι και μολύνουν το οστό γύρω απο τη ρίζα του δοντιού δημιουργώντας σταδιακά το ακροριζικό απόστημα. Εκτός από την τερηδόνα, η μόλυνση του πολφού και το οδοντικό απόστημα μπορεί να προέλθουν απο ένα ράγισμα του δοντιού ή ένα ελαττωματικό σφράγισμα ή στεφάνη που δημιουργούν μια πύλη εισόδου των μικροβίων στο δόντι.
• Περιοδοντίτιδα. Η περιοδοντίτιδα είναι μια σοβαρή πάθηση των ούλων που οδηγεί σε υφίζηση και αποκόλληση τους απο τα δόντια δημιουργώντας βαθείς θύλακες μεταξύ δοντιών και ούλων. Η ύπαρξη αυτών των περιοδοντικών θυλάκων επιτρέπει στα βακτήρια να εισέλθουν βαθιά ανάμεσα στα δόντια και τα γύρω ούλα και το οστό μολύνοντας τα. Αν η μόλυνση δεν αντιμετωπιστεί με βαθύ καθαρισμό των δοντιών, γρήγορα θα δημιουργηθεί ένα περιοδοντικό απόστημα.

Συμπτώματα οδοντικού αποστήματος

Ένα απόστημα δοντιού είναι συνήθως αρκετά επώδυνο, και εμφανίζεται ως μια πρησμένη περιοχή που είναι θερμή στην αφή. Τα κύρια συμπτώματα που συνδέονται με ένα οδοντικό απόστημα είναι:

• Έντονος, επίμονος, και συνεχής πονόδοντος
• Οίδημα
• Πόνος κατά τη μάσηση
• Ευαισθησία των δοντιών στο ζεστό, το κρύο ή την πίεση
• Ορατό εξόγκωμα στα ούλα κοντά σε ένα δόντι
• Εκροή πύου στο στόμα
• Άσχημη γεύση στο στόμα και δυσάρεστη αναπνοή
• Ερυθρότητα και πρήξιμο των ούλων, στο σαγόνι ή το πρόσωπο
• Δυσκολία πλήρους ανοίγματος του στόματος ή κατά την κατάποση
• Διόγκωση των λεμφαδένων στο λαιμό

Παρά το γεγονός ότι ένα απόστημα ακολουθείται πάντα απο έντονο πονόδοντο, αυτό μπορεί να αναπτύσσεται προοδευτικά για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν ακόμη εμφανιστεί ο πόνος αποκαλύπτοντας την ύπαρξή του.

Καθώς συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο πύον, η πίεση αυξάνεται και το απόστημα γίνεται όλο και πιο επώδυνο. Μερικές φορές το πύον μπορεί να βρεί δίοδο αποχέτευσης στο στόμο είτε μέσω των περιοδοντικών θυλάκων και της ουλοδοντικής σχισμής είτε μέσω της δημιουργίας συριγγίου.

Κάθε φορά που το πύον του αποστήματος καταφέρνει να αποχετευθεί στο στόμα, ο πόνος μπορεί να μειώνεται σημαντικά, αλλά δυστυχώς η μόλυνση παραμένει και συνεχίζει την καταστροφή των περιοδοντικών ιστών. Για αυτό το λόγο πρέπει να επισκεπτόμαστε πάντα τον οδοντίατρο μας όταν υπάρχει υποψία δημιουργίας οδοντικού αποστήματος, ανεξάρτητα απο το αν ο πόνος δείχνει ότι έχει υποχωρήσει.

Πώς θεραπεύονται τα οδοντικά αποστήματα

Το είδος της θεραπείας για ένα οδοντικό απόστημα εξαρτάται από τη σοβαρότητα και την έκταση της μόλυνσης. Οι στόχοι της θεραπείας ενός οδοντικού αποστήματος είναι κατ' αρχήν η ανακούφιση του ασθενή από τον πόνο, η εξάλειψη της μόλυνσης, και η αποκατάσταση του δοντιού (αν είναι δυνατόν).

Η θεραπεία των οδοντικών αποστημάτων γίνεται από έναν οδοντίατρο ή ειδικευμένο ενδοδοντιστή για τα ακροριζικά αποστήματα ή έναν περιοδοντολόγο για τα περιοδοντικά αποστήματα και είναι πιθανόν να απαιτηθούν πολλές επισκέψεις στο οδοντιατρείο. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:

Αντιβιοτικά

Ο οδοντίατρος θα συνταγογραφήσει αντιβιοτικά για μερικές ημέρες πριν από την έναρξη της θεραπείας ενός οδοντικού αποστήματος, ειδικά αν υπάρχει εκτεταμένο οίδημα. Ωστόσο, τα αντιβιοτικά δεν μπορούν να απομακρύνουν το συσωρευμένο πύον, που πρέπει να παροχετευθεί απο τον οδοντίατρο. Η χρήση αντιβιοτικών συστήνεται για λίγες ημέρες μετά τη θεραπεία μέχρι ο οδοντίατρος να βεβαιωθεί ότι έχει καταπολεμηθεί πλήρως η μόλυνση.

Ανακούφιση απο τον πόνο

Όταν ο οδοντίατρος ανοίξει το απόστημα και παροχετεύσει το συγκεντρωμένο πύον, απελευθερώνει την πίεση από τους ιστούς γύρω από το απόστημα, παρέχοντας μια σημαντική ανακούφιση από τον οξύ πόνο. Αυτό μπορεί να γίνει είτε μέσω ενός ανοίγματος διαμέσου της κορυφής του δοντιού σε περίπτωση ακροριζικού αποστήματος ή μέσω μιας τομής στα ούλα σε περίπτωση που υπάρχει περιοδοντικό απόστημα.

Εάν δεν μπορείτε να πάτε αμέσως στον οδοντίατρο, μπορείτε να δοκιμάσετε τα εξής για την προσωρινή ανακούφιση του πόνου:

• Βάλτε ένα κρύο επίθεμα έξω από το μάγουλο. Θα ανακουφίσει τον πόνο και θα μειώσει τη φλεγμονή του προσώπου.
• Πάρτε ένα παυσίπονο για προσωρινή ανακούφιση απο τον πόνο.
• Κάνετε πλύσεις με χλιαρό αλατόνερο. Βοηθά στην αποχέτευση του πύου, καθαρίζει το στόμα και ανακουφίζει από τον πόνο.

Απονεύρωση - Ενδοδοντική Θεραπεία

Η ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση του δοντιού) μπορεί στις περισσότερες περιπτώσεις να εξαλείψει τη μόλυνση και να σώσει ένα δόντι που έχει εμφανίσει οδοντικό απόστημα. Η απονεύρωση περιλαμβάνει την πλήρη αφαίρεση των μολυσμένων ιστών από το θάλαμο του πολφού και απο τους ριζικούς σωλήνες. Το δόντι κατόπιν σφραγίζεται και αποκαθίσταται με ένα σφράγισμα ή στεφάνη.

Εξαγωγή του δοντιού

Η εξαγωγή δοντιού καθίσταται αναγκαία όταν το δόντι έχει υποστεί σοβαρή ζημιά και η μόλυνση δεν μπορεί να καταπολεμηθεί με ενδοδοντική θεραπεία. Στη σύγχρονη οδοντιατρική η εξαγωγή του δοντιού θεωρείται μόνο ως τελευταία επιλογή και όχι ως εναλλακτική λύση της ενδοδοντικής θεραπείας. Ένα δόντι που εξάγεται λόγω οδοντικού αποστήματος μπορεί να αντικατασταθεί με μία οδοντιατρική γέφυρα ή ένα οδοντικό εμφύτευμα.

Επιπλοκές που μπορεί να προκληθούν απο ενα απόστημα δοντιού

Ένα οδοντικό απόστημα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στην υγεία, και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να γίνει απειλητικό για τη ζωή. Οι πιο συχνές επιπλοκές λόγω οδοντικών αποστημάτων περιλαμβάνουν:

• Απώλεια δοντιών
• Εξάπλωση της μόλυνσης στους μαλακούς ιστούς του προσώπου (facial cellulitis)
• Εξάπλωση της μόλυνσης στο οστό της κάτω ή άνω γνάθου (οστεομυελίτιδα)
• Εξάπλωση της μόλυνσης από τις ρίζες των άνω γομφίων στις κοιλότητες των ιγμορείων (ιγμορίτιδα).
• Εξάπλωση της μόλυνσης σε άλλες περιοχές του σώματος προκαλώντας θρόμβωση του σηραγγώδους κόλπου, ενδοκαρδίτιδα, πνευμονία, ή άλλες διαταραχές.
• Οδοντκά αποστήματα που έχουν επεκταθεί στη βάση του στόματος ή του λαιμού μπορεί να γίνουν απειλητικά για τη ζωή (στηθάγχη του Ludwig), εμποδίζοντας τον αεραγωγό και προκαλώντας δυσκολία στην αναπνοή.

Στα χρόνια πριν από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την ανακάλυψη της πενικιλίνης, δεν ήταν ασυνήθιστο να πεθαίνουν ασθενείς από επιπλοκές λόγω μόλυνσης των δοντιών και των ούλων. Συμπτώματα όπως οίδημα και πόνος στο στόμα όταν συνδυάζονται με πυρετό, ρίγη, ναυτία, έμετο, διάρροια αποτελούν ενδείξεις σοβαρών επιπλοκών οδοντικού αποστήματος. Επισκεφθείτε άμεσα τον οδοντίατρο σας.