Κατάγματα δοντιών: Είδη καταγμάτων, αιτίες, συμπτώματα, τρόποι αντιμετώπισης, πρόληψη

Τα κατάγματα (σπασίματα) των δοντιών αποτελούν ένα σχετικά συχνό σύμβαμα, το οποίο πολλές φορές οδηγεί τον ασθενή στο οδοντιατρείο.

ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ

• Φυσική φθορά λόγω επαναλαμβανόμενης, καθημερινής χρήσης
• Μάσημα σκληρών τροφών ή αντικειμένων (π.χ. ξηροί καρποί, σκληρές καραμέλες, παγάκια κλπ)
• Ατυχήματα (μετά από πτώση ή χτύπημα).
Πιο επιρρεπή είναι τα μικρά παιδιά, που λόγω αστάθειας αλλά και κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, μπορεί να πέσουν και να χτυπήσουν τα μπροστινά τους δόντια.
Επίσης, παρόμοια ατυχήματα μπορεί να συμβούν, σε όσους κάνουν διάφορα αθλήματα (π.χ. πολεμικές τέχνες, πόλο, μπάσκετ, κλπ).
Τέλος, τα τροχαία ατυχήματα συχνά ευθύνονται για κατάγματα των δοντιών.
• Τρίψιμο ή τρίξιμο των δοντιών, που παρατηρείται στους βρουξιστές, έχει πολλές φορές σαν αποτέλεσμα το κάταγμα του δοντιού, λόγω υπερβολικής πίεσης, που ασκείται σε αυτό.
• Οδοντιατρικές εργασίες (μεγάλες εμφράξεις, ενδοριζικοί άξονες) αλλά και τερηδόνα, που οδηγούν σε εξασθένηση του δοντιού. Επίσης, οι ενδοδοντικές θεραπείες (απονευρώσεις) κάνουν τα δόντια πιο εύθρυπτα και άρα πιο επιρρεπή σε κατάγματα.
• Έκθεση της αδαμαντίνης σε απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας (πχ. όταν αμέσως μετά την κατανάλωση καυτών τροφών πίνουμε παγωμένο νερό).

ΕΙΔΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ

Τα κατάγματα, ανάλογα με την επέκτασή τους στους οδοντικούς ιστούς, διακρίνονται στα παρακάτω είδη:

• κατάγματα, τα οποία περιορίζονται μόνο στην αδαμαντίνη του δοντιού
• κατάγματα, στα οποία εκτός από την αδαμαντίνη περιλαμβάνεται και η οδοντίνη
• κατάγματα, τα οποία συνοδεύονται από αποκάλυψη του πολφού (νεύρου)
• κατάγματα ρίζας
• τραυματισμένα δόντια, τα οποία έχουν νεκρωθεί
• τραυματισμένα δόντια, τα οποία έχουν μετακινηθεί από τη θέση τους
• κατάγματα, τα οποία έχουν χωρίσει το δόντι στα δύο (παρατηρούνται συχνά σε απονευρωμένα δόντια)
• τραυματισμοί , οι οποίοι έχουν οδηγήσει σε πλήρη αποκόλληση του δοντιού από το φατνίο.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Τα συμπτώματα και ακολούθως η θεραπεία ενός οδοντικού κατάγματος εξαρτώνται από τον τύπο, τη θέση καθώς και την έκταση της ρωγμής.

> Όταν τα κατάγματα είναι μικρά και περιορίζονται μόνο στην αδαμαντίνη συνήθως δεν παρατηρείται πόνος. Ωστόσο, ενδεχομένως, η επιφάνεια του δοντιού, στο σημείο του κατάγματος να μην είναι λεία, αλλά να υπάρχουν οξύαιχμα άκρα, τα οποία μπορεί να ερεθίζουν το βλεννογόνο του στόματος ή τη γλώσσα. Στην περίπτωση αυτή, απλά και μόνο μία στίλβωση (γυάλισμα) του σημείου θα δώσει λύση στο πρόβλημα.

> Ένα πιο βαθύ κάταγμα, το οποίο εκτός από την αδαμαντίνη συμπεριλαμβάνει και την οδοντίνη του δοντιού, συχνά μπορεί να προκαλεί πόνο στις αλλαγές της θερμοκρασίας (κρύο ή ζεστό), καθώς και στο μάσημα. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται η έμφραξη, ή ενδεχομένως και η κάλυψη του δοντιού με μία στεφάνη.

> Όταν το κάταγμα είναι ακόμα πιο βαθύ και συνοδεύεται με αποκάλυψη του πολφού (νεύρου), τότε τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα έντονα, με οξύ οδοντικό πόνο, ο οποίος είναι πιο δυνατός κατά τη διάρκεια της νύχτας και δεν υποχωρεί εύκολα με παυσίπονα. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται η ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) του δοντιού, η οποία οδηγεί σε άμεση υποχώρηση των συμπτωμάτων.

> Όταν το σπασμένο τμήμα του δοντιού παραμένει στο στόμα (παρατηρείται συνήθως σε απονευρωμένα δόντια με μεγάλα σφραγίσματα), τότε το δόντι μπορεί να πονάει κατά τη διάρκεια της μάσησης λόγω κινητικότητας του σπασμένου τμήματος (η ρωγμή έχει την τάση να ανοίγει κάτω από την πίεση της μάσησης και να κλείνει μόλις σταματήσει η εφαρμογή της πίεσης). Στις περιπτώσεις αυτές και όταν υπάρχει δυνατότητα, συνήθως αφαιρείται το μέρος του δοντιού που κινείται, ενώ γίνεται προσπάθεια διατήρησης του υπόλοιπου δοντιού, συνήθως με την κάλυψή του με μία στεφάνη.

> Στα ιδιαιτέρως εκτεταμένα κατάγματα και μάλιστα στα πολύ βαθιά, τα οποία επεκτείνονται πολύ κάτω από το επίπεδο των ούλων, στη ρίζα , τις περισσότερες φορές δεν είναι δυνατή η διατήρηση του δοντιού, οπότε και πρέπει να γίνει εξαγωγή.

> Τέλος, στις περιπτώσεις, στις οποίες υπάρχει μετακίνηση ή ακόμη και αποκόλληση του δοντιού από το φατνίο, επιχειρείται η επανατοποθέτηση του δοντιού στη σωστή του θέση με ναρθηκοποίηση και σε δεύτερο χρόνο ενδοδοντική θεραπεία.

ΠΡΟΛΗΨΗ

Υπάρχουν κάποια προληπτικά μέτρα, τα οποία μπορούν να μειώσουν τις πιθανότητες να εμφανιστεί ένα οδοντικό κάταγμα. Αυτά είναι:

• Αποφυγή κακών συνηθειών, όπως το δάγκωμα σκληρών αντικειμένων ή τροφών.
• Τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο.
• Αποκατάσταση τερηδονισμένων δοντιών με εμφράξεις.
• Κάλυψη των απονευρωμένων δοντιών καθώς κι εκείνων που έχουν μεγάλες εμφράξεις με στεφάνες, έτσι ώστε να προστατεύονται.
• Σε περιπτώσεις βρυγμού, ενδείκνυται η προστασία των δοντιών με ένα νάρθηκα βρυγμού
• Τέλος, οι προστατευτικοί νάρθηκες των δοντιών αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικό τρόπο πρόληψης των οδοντικών καταγμάτων στους αθλητές.

Σε κάθε περίπτωση, μία ρωγμή σε ένα δόντι ποτέ δεν επουλώνεται φυσικά, όπως συμβαίνει με ένα ραγισμένο ή σπασμένο οστό.

Συνήθως, η πρόγνωση ενός σπασμένου δοντιού είναι πάντα επισφαλής και δυστυχώς, στα σοβαρά περιστατικά, καμία θεραπεία δεν εγγυάται μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Για το λόγο αυτό, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για τη διατήρηση του δοντιού για μεγάλο χρονικό διάστημα στο στόμα.

*http://www.toothnew.gr