Καυσαλγία στόματος και γλώσσας

Η καυσαλγία του στόματος είναι μία χρόνια πάθηση και χαρακτηρίζεται από καυστικό πόνο (αίσθηση καψίματος) στην γλώσσα, τα χείλη, ή και ολόκληρο το στόμα και εκδηλώνεται συχνά χωρίς εμφανή αιτιολογία και χωρίς να υπάρχουν άλλα κλινικά ή εργαστηριακά ευρήματα.

Το σημείο του στόματος που επηρεάζεται συχνότερα είναι συνήθως η γλώσσα (κυρίως το πρόσθιο τμήμα αυτής).
Η καυσαλγία του στόματος σε αρκετές περιπτώσεις αποτελεί σύμπτωμα άλλων παθήσεων παρά μια αυτοτελή πάθηση. Αρκετά συχνά εμφανίζεται παράλληλα με άλλα προβλήματα της στοματικής κοιλότητας όπως στοματίτιδα, μυκητίαση, γλωσσίτιδα ή ξηροστομία.
ΣΥΜΤΩΜΑΤΑ ΚΑΥΣΑΛΓΙΑΣ
Το κύριο σύμπτωμα της καυσαλγίας είναι ένα αίσθημα καψίματος ή τσούξιμο στη γλώσσα ή στο κάτω χείλος και στην υπερώα.
Η αίσθηση που προκαλείται είναι παρόμοια με την αίσθηση που έχουμε όταν κάψουμε τη γλώσσα ή το στόμα μας με ένα πολύ ζεστό φαγητό. Η κλινική εικόνα του βλεννογόνου του στόματος όμως παραμένει απολύτως φυσιολογική.
Τα συνοδευτικά συμπτώματα της καυσαλγίας συνήθως περιλαμβάνουν :

• στεγνό ή κολλώδες στόμα
• φαγούρα ή μούδιασμα στο άκρο της γλώσσας ή σε άλλο σημείο στο στόμα
• μειωμένη ή αλλοιωμένη αίσθηση γεύσης (πικρή ή μεταλλική γεύση)

που συνδυάζονται με την εκδήλωση έντονου καυστικού πόνου.
Οι τροφές που είναι ερεθιστικές για τον βλεννογόνο όπως αλμυρά, καυτερά φαγητά , έντονα μπαχαρικά, κανέλλα και πολύ κρύα ή πολύ ζεστά ροφήματα, ή οινοπνευματώδη μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της καυσαλγίας.
Η καυσαλγία στόματος μπορεί να είναι οξεία με έντονα συμπτώματα που διαρκούν μερικές ημέρες ή εβδομάδες, ή χρόνια με πιό μέτρια συμπτώματα που διαρκούν για περισσότερο καιρό. Ο πόνος μπορεί να είναι συνεχής ή να εκδηλώνεται με σποραδικά επεισόδια μέσα στη μέρα με σταθερή ή αυξομειούμενη ένταση.
Το επίμονο αυτό κάψιμο στο στόμα είναι μια ιδιαίτερα ενοχλητικό και προκαλεί αρκετά συχνά άγχος και κατάθλιψη στους ασθενείς.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΥΣΑΛΓΙΑΣ
Βασίζεται στη λήψη  ιατρικού ιστορικού και στην κλινική και εργαστηριακή εξέταση της στοματικής κοιλότητας του ασθενή (όταν χρειαστεί)ώστε να επιβεβαιωθεί ότι ο βλεννογόνος του στόματος είναι υγιής (χωρίς άλλα παθολογικά ευρήματα)
Οι εξετάσεις περιλαμβάνουν:

• Εξέταση του στόματος για εμφανείς ανωμαλίες, λειτουργία σιελογόνων ,άφθεςκ.α.
• Εξετάσεις αίματος για ανίχνευση λοιμώξεων, αναιμίας, διαβήτη, υποθυρεοειδισμού κ.α.
• Μικροβιακή καλλιέργεια για διερεύνηση τυχόν μυκητίασης
• Βιοψία σε περίπτωση ύπαρξης διακριτών στοματικών βλαβών(κατά προτίμηση μετά από φαρμακευτική αγωγή χωρίς αποτέλεσμα)
• Αλλεργικά τεστ για εντοπισμό τροφών που μπορεί να προκαλούν ερεθισμό

Δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις(και μετά από όλες τις πιθανές εξετάσεις), είναι αδύνατο να εντοπιστεί μιά συγκεκριμένη αιτία της καυσαλγίας.
ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΥΣΑΛΓΙΑΣ
Η καυσαλγία μπορεί να είναι ιδιοπαθής ή δευτεροπαθής. Στην πρώτη ο καυστικός πόνος εμφανίζεται στη στοματική κοιλότητα χωρίς να υπάρχει καμία συστηματική παθολογική κατάσταση που να σχετίζεται με την νόσο. Στην δευτεροπαθή μορφή του συνδρόμου, η καυσαλγία του στόματος συνυπάρχει με άλλα νοσήματα και καταστάσεις.
Γενικά, η καυσαλγία του στόματος φαίνεται ότι συνδέεται με ένα μεγάλο αριθμό άλλων παραγόντων όπως :

• Τραυματισμοί του βλεννογόνου
• Ξηροστομία
• Μυκητίαση ή στοματίτιδα
• Άγχος –κατάθλιψη(χρόνια μορφή αυτού)
• Έλλειψη βιταμινών, σιδήρου κ.α.
• Αλλεργίες σε ορισμένες τροφές, συντηρητικά ή χρωστικές τροφίμων, κ.α.
• Οδοντοστοιχίες που ερεθίζουν το βλεννογόνο.
• Αγγειοτασικά φάρμακα
• Ορμονικές διαταραχές / Εμμηνόπαυση
• Γαστρο-οισοφαγικό παλινδρόμηση.
• Παθήσεις των νεύρων(κυρίως νεύρων της γλώσσας).
• Ενδοκρινικές παθήσεις, διαβήτης.

Για το AIDS και τον καρκίνο του στόματος δεν υπάρχουν ενδείξεις(και δεν είναι μεταδοτική)
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ-ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Ο τρόπος αντιμετώπισης και ανακούφισης των συμπτωμάτων και η θεραπεία της καυσαλγίας στόματος εξαρτώνται απο την αιτία που έχει προκαλέσει το πρόβλημα, αν βέβαια αυτή καταστεί δυνατόν να εντοπιστεί.
           

                    --- Θέραπεια ιδιοπαθούς καυσαλγίας---
Η ιδιοπαθής καυσαλγία στόματος , υπάγεται στην κατηγορία των νευροπαθητικών πόνων του περιφερικού ή/και κεντρικού νευρικού συστήματος.Η θεραπεία της ιδιοπαθούς καυσαλγίας είναι δύσκολη και περιορίζεται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στην ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς.
Η φαρμακευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει την τοπική εφαρμογή καψαϊκίνης, και την συστηματική χορήγηση αντικαταθλιπτικών και αγχολυτικών φαρμάκων.
Για την προσωρινή ανακούφιση των επώδυνων συμπτωμάτων της καυσαλγίας συνιστάται να :

• Αποφεύγετε πικάντικες, αλμυρές, όξινες, πολύ ζεστές ή κρύες τροφές και το αλκοόλ
• Πίνετε συχνά νερό
• Μην καπνίζετε

Γενικά, συνιστάται να αποφεύγεται οτιδήποτε θα μπορούσε να προκαλέσει τον ερεθισμό του βλεννογόνου του στόματος

                     ---Θεραπεία δευτεροπαθούς καυσαλγίας---
ΑΙΤΙΑ                                                                             ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Τραυματισμός βλεννογόνου	Εξομάλυνση αιχμηρών σημείων δοντιών, προσθετικών αποκαταστάσεων ή ορθοδοντικών μηχανισμών
Ενδοκρινικές ανωμαλίες, διαβήτης	Ρύθμιση επιπέδου ορμονών και σακχάρου στο αίμα
Εμμηνόπαυση	Λήψη ορμονικών συμπληρωμάτων
Τροφικές αλλεργίες	Αποφυγή τροφών ή συστατικών τους που έχουν εντοπιστεί ως πιθανές αιτίες αλλεργικής αντίδρασης
Έλλειψη βιταμινών κ.α.	Λήψη συμπληρωμάτων βιταμινών, σιδήρου κ.α.
Οδοντοστοιχίες	Προσαρμογή / βελτίωση πρόσφυσης τεχνητών οδοντοστοιχιών. Καλύτερος καθαρισμός.
Φάρμακα	Δοκιμή εναλλακτικών φαρμάκων
Ξηροστομία	Αύξηση κατανάλωσης υγρών, διακοπή καπνίσματος, τεχνητό σάλιο κ.α.
Στοματίτιδα (Μυκητίαση)	Λήψη αντιμυκητιασικών φαρμάκων
Χρόνιο άγχος, κατάθλιψη	Αντικαταθλιπτικά φάρμακα