Κάθε πότε πρέπει να προγραμματίζω επίσκεψη στον οδοντίατρο;

Είναι ίσως η πιο συχνή ερώτηση που ακούει ένας οδοντίατρος. Είναι απαραίτητες οι οδοντιατρικές επισκέψεις όταν δεν πονάει ένα συγκεκριμένο δόντι; Ποιά η συχνότητα τους ανάλογα με την ηλικία του ασθενή; Υπάρχουν ειδικές κατηγορίες ασθενών και ποια είναι η σωστή προσέγγιση; Μάθετε όλες τις πληροφορίες και δείτε σε σε ποιά κατηγορία ανήκετε!

Η συνηθέστερη απάντηση είναι κάθε 6 μήνες. Το διάστημα αυτό βέβαια είναι ο γενικός κανόνας και αφορά σε ένα χρονικό διάστημα στο οποίο είναι δυνατή η πρόληψη ανεπιθύμητων καταστάσεων πριν εξελιχθούν σε εκτεταμμένες βλάβες. Οι προληπτικοί επανέλεγχοι δηλαδή και η οδοντιατρική εξέταση που γίνεται, αφενός στην καλή περίπτωση επιβεβαιώνει την υγεία του στόματός σας, και σας καθησυχάζει από το άγχος και την αμφιβολία που μπορεί να έχετε, ενώ στην κακή περίπτωση, ανιχνεύεται έγκαιρα μία αρχόμενη βλάβη και είτε τίθεται υπό παρακολούθηση, είτε θεραπεύεται. Έρευνες δείχνουν ότι η τήρηση των προγραμματισμένων οδοντιατρικών ελέγχων, συνδέεται με την εμφάνιση λιγότερων νέων βλαβών και μικρότερες ανάγκες θεραπείας, γεγονός που έχει θετικό αντίκτυπο τόσο οικονομικό, όσο και βιολογικό.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ανάλογα με το ιατρικό και το οδοντιατρικό του ιστορικό, μπορεί κάποιος ασθενής να χρειάζεται πιο συχνή η πιο αραιή παρακολούθηση. Αυτό θα το κρίνεται εξατομικευμένα, ανάλογα με τις θεραπευτικές ανάγκες, τις υπάρχουσες αποκαταστάσεις, το επίπεδο της στοματικής υγείας αλλά και της στοματικής υγιεινής κάθε ασθενή. Ένας ασθενής με πλήρη φυσικό οδοντικό φραγμό και καλή στοματική υγιεινή έχει σαφέστατα μικρότερη πιθανότητα να νοσήσει από ασθενείς που φέρουν ήδη προσθετικές εργασίες, έχουν κάνει στο παρελθόν πολλά σφραγίσματα και δεν είναι τόσο συνεπείς με τη στοματική τους υγιεινή καθημερινα. Επιπρόσθετα, ασθενείς με προβλήματα υγείας, όπως διαβήτης, σύνδρομο Sjogren, ανοσοκαταστολή, ή όσοι λαμβάνουν χρόνια ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων, ή βρίσκονται υπό χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα αναζήτησης οδοντιατρικής φροντίδας, λόγω της αλληλεπίδρασης των αναφερθέντων καταστάσεων με τη στοματική κοιλότητα και τα δόντια, ως μέρος του συνολικού οργανισμού. Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί ότι στο στοματογναθικό σύστημα ανήκουν και μαλακοί ιστοί όπως η γλώσσα, τα χείλη και τα μάγουλα καθώς και τα οστά των γνάθων και η κροταφογναθική διάρθρωση. Υπάρχουν παθήσεις που προσβάλλουν και αυτά και μπορούν να αντιμετωπιστούν σωστά, μόνο εφόσον ανιχνευθούν έγκαιρα. Συνήθως ο ασθενής αντιλαμβάνεται μόνος του μία τέτοια βλάβη, όταν έχει ήδη φτάσει σε προχωρημένο επίπεδο, και τότε απαιτούνται επεμβατικότερες θεραπείες. Επιπρόσθετα, πολλές συστηματικές ασθένειες όπως ο καρκίνος, εκδηλώνονται αρχικά στο στόμα και εφόσον εντοπιστούν, η παραπομπή στον ειδικό ιατρό γίνεται έγκαιρα. Συνεπώς μία οδοντιατρική επίσκεψη προγραμματίζεται όχι μόνο για να κάνουμε σφράγισμα ή καθαρισμό αλλά και για τον πλήρη έλεγχο της στοματικής κοιλότητας.

Tα παιδιά έχουν διαφορετικές ανάγκες

Το κάθε παιδί θα πρέπει να έχει την πρώτη του επαφή με τον οδοντίατρο μόλις αρχίσουν να ανατέλουν τα νεογιλά του δόντια. Αυτό γίνεται για την εξοικίωση του παιδιού με την εξέταση της στοματικής του κοιλότητας, αλλά και για τη συζήτηση με τους γονείς και λήψη συμβουλών σχετικά με τη διατροφή και τη στοματική του υγιεινή. Το πρόγραμμα επανελέγχων σε ηλικίες 1-2 ετών καθορίζεται ανάλογα με τον τερηδονικό κίνδυνο που διατρέχει κάθε παιδί, και ο οποίος εξαρτάται από γενετικούς, βιολογικούς, περιβαλλοντικούς και διατροφικούς παράγοντες. Έτσι ένα μικρό παιδί μπορεί να πρέπει να ελέγχεται από τον οδοντίατρο κάθε 3-12 μήνες. Στην ηλικία των 6 ετών περίπου, χρονική περίοδος κατά την οποία αρχίζουν να εμφανίζονται τα μόνιμα δόντια, ο οδοντιατρικός έλεγχος είναι απαραίτητος για τον καθορισμό θεραπευτικών αναγκών, προληπτικών μέτρων και φθορίωσης ή τοποθέτηση sealants. Στην ηλικία του μικτού φραγμού, προγραμματίζεται μία επίσκεψη για ορθοδοντικό έλεγχο , καθώς είναι η κατάλληλη ηλικία για το εντοπισμό ανωμαλιών στις θέσεις των δοντιών, προκειμένου να διορθωθούν σε μικρότερο χρονικό διάστημα, εκμεταλλευόμενοι την ανάπτυξη του παιδιού. Η συχνότητα οδοντιατρικών επισκέψεων μέχρι την εφηβεία, καθορίζεται εξατομικευμένα, ανάλογα με τις απαιτήσεις κάθε ασθενούς και εξαρτάται κατά βάση από τον τερηδονικό κίνδυνο, τη στοματική υγιεινή και τη διατροφή του παιδιού. Φυσικά σε περίπτωση τραυματισμού, πτώσης ή ατυχήματος στην προσωπική περιοχή, θα πρέπει να γίνεται ο αντίστοιχος οδοντιατρικός έλεγχος, αφού παραχεθούν οι πρώτες βοήθειες και διενεργηθούν οι απαραίτητες εξετάσεις, και ο μικρός ασθενής δεν διατρέχει πλέον κανένα σοβαρό κίνδυνο.

Oι αθλητές αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία

Οι αθλητές είναι εκτεθειμένοι σε μεγαλύτερη πιθανότητα οδοντικών τραυματισμών, ιδιαίτερα σε αθλήματα όπως πολεμικές τέχνες, μπάσκετ, ποδόσφαιρο κ.ά. Σε αυτές τις περιπτώσης για την προστασία από οδοντικούς τραυματισμούς, κατασκευάζεται ένας προστατευτικός, αθλητικός νάρθηκας. Οι αθλητές, και ιδιαίτερα όσοι αναζητούν υψηλές επιδόσεις ή ασχολούνται με τον πρωταθλητισμό, θα πρέπει να τηρούν πρόγραμμα τακτικών οδοντιατρικών επανελέγχων, διότι φλεγμονές που μπορεί να αναπτυχθούν στο στοματικό τους περιβάλλον, μειώνουν την επίδοσή τους, καθώς ο ίδιος ο οργανισμός, θα προσπαθήσει αμυντικά να τις αντιμετωπίσει ή να τις περιορίσει. Οι αθλητές θα πρέπει να ελέγχονται κάθε 4-6 μήνες, ενώ σε περίπτωση οδοντικού τραυματισμού γίνεται επανέλεγχος σε 1, 3, 6, 9 και 12 μήνες μετά το συμβάν.

Τι συμβαίνει κατά την εγκυμοσύνη;

            Αλλαγές στη στοματική κοιλότητα έχουν συσχετιστεί με την εγκυμοσύνη. Πριν την έναρξη της κύησης, επιβάλλεται μία προληπτική επίσκεψη στον οδοντίατρο για την βελτίωση της στοματικής υγείας και την αντιμετώπιση τυχόν βλαβών, μολύνσεων και φλεγμονών. Αυτές οι καταστάσεις σε περίπτωση που αφεθούν αθεράπευτες, θα επιβαρύνουν συνολικά τον οργανισμό της εγκυμονούσας και του εμβρύου, ενώ υπάρχει μεγάλη πιθανότητα επιδείνωσης. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η ασφαλέστερη και πιο άνετη για την εγκυμονούσα χρονική περίοδος για οδοντιατρική θεραπεία είναι μεταξύ 14^ης – 20^ης εβδομάδας κύησης. Συγκεκριμένες οδοντιατρικές εργασίες οφείλουν να γίνουν το 2^ο τρίμηνο της κύησης, προκειμένου να αποφευχθούν οι επιπλοκές στο 3^ο και τελευταίο τρίμηνο.

Για τους ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας

            Ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας συνήθως έχουν ιατρικό ιστορικό και λαμβάνουν φαρμακευτικά σκευάσματα, καταστάσεις που σχετίζονται έμμεσα με τη στοματική υγεία. Η περιοδοντική κατάσταση των ασθενών με καρδιαγγειακά νοσήματα θα πρέπει να ελέγχεται κάθε 6 μήνες, διότι φλεγμονές των ούλων μπορούν να επηρέασουν το καρδιαγγειακό σύστημα, μέσω μικροβιαιμίας και να προκαλέσουν εώς και ενδοκαρδίτιδα. Ασθενείς με εκτεταμένες αποκαταστάσεις χρειάζεται να πηγαίνουν στο οδοντίατρο τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο, ενώ αυτοί που έχουν ολικές οδοντοστοιχίες (μασέλες) θα πρέπει να ελέγχονται 1 φορά το χρόνο, τόσο για την εφαρμογή των οδοντοστοιχιών όσο και για βλάβες που μπορεί να έχουν προκληθεί στο βλενογγόνο κάτω από τις οδοντοστοιχίες, και που εάν αφεθούν μπορεί μακροπρόθεσμα να εξελιχθούν σε προκαρκινικές βλάβες ή νεοπλάσματα.

Όσοι πάσχουν από περιοδοντίτιδα

            Ασθενείς που πάσχουν από περιοδοντική νόσο, πρέπει να τηρούν τακτικό πρόγραμμα επανελέγχων και να συντηρούν την περιοδοντική θεραπεία ανά 3 – 6 μήνες, ανάλογα με τη βαρύτητα της κάθε περίπτωσης.

Σε υπόβαθρο συστηματικών ασθενειών

            Άτομα με καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική νόσο, αναιμία, λευχαιμία, αυτοάνοσα νοσήματα (ερυθηματώδης λύκος, σύνδρομο Sjogren), μεταβολικά νοσήματα, ανορεξία, βουλιμία, γενετικά νοσήματα και όσοι λαμβάνουν συστηματικά φαρμακευτικά σκευάσματα, θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά από τον οδοντίατρο, καθώς οι στοματικές εκδηλώσεις είναι συχνές και μπορεί να παρουσιάσουν εξάρσεις και υφέσεις, ανάλογα με την κατάσταση του συστηματικού νοσήματος. Όσο καλύτερα ελέγχεται το συστηματικό νόσημα, τόσο μικρότερες επιπτώσεις θα έχει και στη στοματική κοιλότητα. Οι επισκέψεις για αυτή την κατηγορία ασθενών, καθορίζονται εξατομικευμένα. Το μεσοδιάστημα ωστόσο μεταξύ των επανελέγχων δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους 10 – 12 μήνες.

Πριν από εγχείρηση, χημειοθεραπεία ή εισαγωγή σε νοσοκομείο

Ασθενείς που προγραμματίζουν χειρουργική επέμβαση, ιδιαίτερα καρδιολογική, θα πρέπει να επισκέπτονται τον οδοντίατρο πριν την εισαγωγή στο νοσοκομείο για προληπτικό έλεγχο ή και απαλλαγή από φλεγμονώδεις καταστάσεις, που θα επιβαρύνουν τη συνολική τους υγεία, και την ανάρρωση. Μέσω της κυκλοφορίας του αίματος μπορεί να γίνει διασπορά των μικροβίων, τα οποία μπορεί να προσβάλλουν απομακρυσμένα όργανα.  Άτομα που πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, οφείλουν να επισκεφτούν τον οδοντίατρο και να ολοκληρώσουν τις οδοντιατρικές αποκαταστάσεις, ιδιαίτερα δε χειρουργικές επεμβάσεις και εξαγωγές.

Πριν από ταξίδι

            Ένας οδοντιατρικός έλεγχος ρουτίνας πριν από ταξίδι είναι σημαντικός να γίνει, ιδιαίτερα δε εάν η διάρκεια της παραμονής σας στην ξένη χώρα είναι μεγάλη, ή εάν προκειται για απομακρυσμένο προορισμό το οποίο επισκέπτεστε πρώτη φορά ή ακόμη για προορισμό μακριά από αστικό κέντρο με δυνατότητες οδοντιατρικής περίθαλψης. Έτσι μπορούν να αποφευχθούν απρόοπτα που θα χαλάσουν το πρόγραμμά σας και θα σας αναγκάσουν να αναζητήσετε επείγουσα οδοντιατρική θεραπεία σε μια ξένη χώρα. Αλλοιώσεις στα όρια των σφραγισμάτων υποδεικνύουν ότι το σφράγισμα έχει χαλάσει και πρέπει να αντικατασταθεί πριν προκαλέσει πόνο, ενώ ρωγμές που θα ανιχνευτούν και θα αντιμετωπιστούν έγκαιρα θα προλάβουν ξαφνικό κάταγμα του δοντιού ή του σφραγίσματος.