Οδοντίατρος και Εγκυμοσύνη

Επιτρέπεται να πάω στον οδοντίατρο ενώ είμαι έγκυος; Ποιά είναι η κατάλληλη περίοδος; Υπάρχει κάτι που μπορεί να με βλάψει; Οι απαντήσεις σε όλα τα οδοντιατρικά ερωτήματα που απασχολούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και πως πρέπει να οργανώνεται μία ενδεχόμενη θεραπεία.

Η εγκυμοσύνη συνοδεύεται όχι μόνο από σωματικές αλλαγές, αλλά και από μεταβολές στο στοματογναθικό σύστημα και ιδιαίτερα στη στοματική κοιλότητα, καθώς αποτελεί μέρος του συνολικού οργανισμού. Ο οδοντίατρος οφείλει να λάβει υπόψη του αυτές τις μεταβολές, οι οποίες μπορεί να δυσκολέψουν την εγκυμονούσα κατά την παροχή οδοντιατρικής φροντίδας. Λαμβάνοντας υπόψη τα στάδια ανάπτυξης του εμβρύου, είναι απαραίτητο να γίνει σωστός προγραμματισμός των οδοντιατρικών εργασιών, ενώ οι χειρουργικές επεμβάσεις αποφεύγονται.

Έτσι κατά το 1^ο τρίμηνο, πρέπει να γίνει οδοντιατρικός καθαρισμός, αφαίρεση της πλάκας και στίλβωση των δοντιών, αλλά καμία άλλη οδοντιατρική θεραπεία δεν μπορεί να ξεκινήσει, παρά μόνο επείγοντα περιστατικά ή περιπτώσεις με έντονο πόνο. Σε αυτήν την περίπτωση, και εφόσον η παράλειψη τους θα προκαλέσει σοβαρότερα προβλήματα ή ασάφειες στη θεραπεία, μπορούν να γίνουν ενδοστοματικές ακτινογραφίες με την ελάχιστη δυνατή ακτινοβολία, ιδανικά με ψηφιακό ακτινογραφικό μηχάνημα. Σαφώς και ο αριθμός των ακτινογραφιών θα πρέπει να είναι ο ελάχιστοςδυνατός. Ωστόσο στο 2^ο και 3^ο τρίμηνο, η λήψη ακτινογραφιών θεωρείται ασφαλέστερη.

             Το 2^ο τρίμηνο της κύησης, αποτελεί τη χρονική περίοδο για την παροχή απόλυτα ασφαλούς οδοντιατρικής θεραπείας. Μπορούν να πραγματοποιηθούν καθαρισμός των δοντιών, σφραγίσματα και μικρές αποκαταστατικές εργασίες, οι οποίες θα αποτρέψουν μελλοντικά προβλήματα και θα αντιμετωπίσουν μία πιθανή ενεργή φλεγμονή. Σύνθετες και μεγάλες αποκαταστάσεις είναι καλύτερο σε κάθε περίπτωση να αναβάλλονται για προληπτικούς καθαρά λόγους μετά τον τοκετό.

            Στο 3^ο τρίμηνο της κύησης, μπορεί να επαναληφθεί ο καθαρισμός των δοντιών για την ελάττωση του μικροβιακού φορτίου και τον περιορισμό της επίδρασης των ορμονών στα ούλα. Ακραία ύπτια θέση μπορεί να περιορίσει την αιματική κυκλοφορία και να προκαλέσει λιποθυμία στην εγκυμονούσα. Για μεγαλύτερη άνεση, η δεξιά πλευρά της λεκάνης θα πρέπει να είναι ανασηκωμένη. Οι επείγουσες καταστάσεις και οι σοβαρές λοιμώξεις, οφείλουν σε κάθε περίπτωση να αντιμετωπίζονται έγκαιρα και γρήγορα, για την αποφυγή προβλημάτων στο έμβρυο.

Κατά τη διάρκεια των 40 εβδομάδων μία φυσιολογικής κύησης, ο οργανισμός καλείται να δουλέψει για δύο, και ορισμένες φορές μπορεί να παρατηρηθεί αύξηση της πίεσης, κατάσταση που ονομάζεται προεκλαμψία. Άλλες διαταραχές συνδεδεμένες με την κύηση είναι η κολπική μαρμαρυγή, αναιμία, οίδημα των αστραγάλων και δύσπνοια. Γι’ αυτόν τον λόγο, τα ραντεβού στον οδοντίατρο θα πρέπει να είναι σύντομα και να γίνεται καλή διαχείρηση του πόνου και του άγχους, καταστάσεις που τις περισσότερες φορές συνδέονται. Ανάλογα με το καρδιολογικό ιστορικό πριν την εγκυμοσύνη, μπορεί να χρειαστεί προληπτικά η λήψη εφάπαξ δόσης αντιβίωσης ως χημειοπροφύλαξη, ενώ εάν η ασθενής βρίσκεται υπό αντιπηκτική αγωγή, οφείλει να γίνει έλεγχος του χρόνου προθρομβίνης.

Καθώς το έμβρυο αναπτύσσεται, πιέζει το διάφραγμα και το στομάχι της εγκυμονούσας, προκαλώντας έντονα αντανακλαστικά. Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει η θέση της θεραπείας αλλά και η κατά το δυνατόν αποφυγή εργασιών που μπορεί να τα ενεργοποιήσουν, π.χ. η λήψη αποτυπωμάτων για προσθετική εργασία. Σε περίπτωση μάλιστα που η εγκυμονούσα υποφέρει από συχνούς εμετούς, θα πρέπει να επισκεφθεί τον οδοντίατρο άμεσα, προκειμένου να προληφθεί η διάβρωση των δοντιών από τα οξέα.

          Οι αλλαγές στις ορμόνες, έχουν επίπτωση στα ούλα και στον περιοδοντικό σύνδεσμο. Ουλίτιδα κύησης και κοκκιωματώδεις υπερπλασίες των ούλων εμφανίζονται συχνά, και αντιμετωπίζονται εύκολα. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι εγκυμονούσες με φλεγμονές στα ούλα, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να φέρουν στον κόσμο παιδιά με χαμηλό σωματικό βάρος (κάτω από 2.200) και να έχουν έναν πρόωρο τοκετό (πριν από τις 36 εβδομάδες κύησης). Μάλιστα ο κίνδυνος του πρόωρου τοκετού φαίνεται να συσχετίζεται άμεσα με το βαθμό εξέλιξης της νόσου. Καθώς οι ορμόνες στοχεύουν τον συνδετικό ιστό, μπορεί επίσης να παρατηρηθεί μικρή κινητικότητα των δοντιών. Εάν η στοματική υγιεινή είναι τακτική και συνοδεύεται από προγραμματισμένες θεραπείες ουλίτιδας και καθαρισμού των δοντιών, τα συμπτώματα εξαφανίζονται αμέσως μετά τη γέννα και μόλις σταθεροποιηθούν τα επίπεδα των ορμονών στον οργανισμό.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα περισσότερα φάρμακα που συνταγογραφούνται από τον οδοντίατρο, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Η χρήση χημικών μέσων για τον έλεγχο της μικροβιακής πλάκας θα πρέπει να αποφεύγεται. Η οδοντιατρική αναισθησία είναι ασφαλής, εφόσον τηρείται το πρωτόκολλό της. Σε αντίθετη περίπτωση, αύξηση του σφυγμού της εγκυμονούσας και συστηματική αγγειοσύσπαση μπορεί να προκαλέσει υποξία στο έμβρυο. Η πενικιλλίνη, η κλινδαμικύνη και οι κεφαλοσπορίνες αποτελούν ασφαλές επιλογές αντιβιοτικών σκευασμάτων, εφόσον χρειάζονται. Η λήψη τετρακυκλινών απαγορεύεται κατά τη διάρκεια της κύησης αλλά και του θηλασμού. Η ακεταμινοφαίνη είναι ένα ασφαλές παυσίπονο. Θα πρέπει να αποφεύγονται η ασπιρίνη και τα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη. Σε περίπτωση ισχυρού πόνου, μπορεί να χορηγηθεί οξυκωδόνη, ενώ η κωδεϊνη, υδροκωδόνη και προποξυφαίνη είναι ασφαλή για μικρότερα χρονικά διαστήματα. Σκευάσματα για τη λεύκανση των δοντιών με καρβαμίδιο θα πρέπει να αποφεύγονται. Σε κάθε περίπτωση, σήμανση ενός φαρμάκου με C, D ή X, υποδεικνύει ότι θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον γυναικολόγο σας.

Τέλος θα πρέπει να τονιστεί ότι κανένα έμβρυο δεν «απορροφά ασβέστιο από τα δόντια της μητέρας» και τα δόντια δεν θα πρέπει να καταστρέφονται όταν μία γυναίκα αποφασίζει να μείνει έγκυος. Η δημιουργία νέων τερηδονικών βλαβών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, σχετίζεται μόνο με αυξημένη πρόσληψη μεταβολίσιμων υδατανθράκων και με πλημμελή στοματική υγιεινή. Υγιή δόντια και ούλα, από την άλλη, ενισχύουν τη σωστή διατροφή και μειώνουν το μικροβιακό φορτίο και τις τοξίνες που μπορούν να κυκλοφορήσουν στον οργανισμό και να βλάψουν μέσω της κοινής κυκλοφορίας το έμβρυο.

            Για την αποφυγή όλων των παραπάνω, για εσάς που προγραμματίζετε μία εγκυμοσύνη, καλό θα ήταν να γίνει ένας ολοκληρωμένος οδοντιατρικός έλεγχος και αποκατάσταση των όποιων βλαβών αποκαλυφθούν έγκαιρα.